Organizacje

Organizacja jako „psychiczne więzienie”

Posted on 10 października, 2008. Filed under: bzowy, HR, Organizacje | Tagi: bzowy, HR, kierowanie, problemy w pracy, rozwiązywanie konfliktów, zarządzanie |

Menadżerowie i fachowcy muszą posiadać biegłość w sztuce „odczytywania” sytuacji, w której próbują czymś zarządzać lub organizować. Zazwyczaj biegłość ta rozwija się jako proces intuicyjny. Nabywa się jej przez doświadczenie i dzięki wrodzonym zdolnościom, opartym na umiejętności do głębokiego zrozumienia sytuacji, z którymi trzeba sobie radzić na co dzień.

W   celu nabycia umiejętności zarządzania organizacjami w dowolny celowo obrany sposób, konieczne jest zrozumienie złożonego i pełnego paradoksów charakteru życia organizacyjnego. Gareth Morgan, pisząc „Obrazy organizacji”, stworzył traktat o myśleniu posługującym się metaforami, który służy pogłębieniu analizy organizacji zarówno w teorii jak i w praktyce. Metaforyczne ujęcie problemu jest niewątpliwie swoiste o czym dowodzi autor lecz również dostarcza skutecznych sposobów radzenia sobie ze złożonością „problemu”. Pokazuje, bowiem, jak można modyfikować własne procesy myślenia tak, aby być w stanie odczytywać tę samą sytuację z wielu różnorakich punktów widzenia, a to w sposób krytyczny jak i optymistyczny.

“Można drugiego człowieka zniewolić, zdeptać, zniszczyć, ale nie można go opanować, nie można nim kierować tak, jak kieruje się przedmiotami należącymi do przyrody nieożywionej. ”

A.Kępiński

Spośród obrazów, jakimi posłużył się Morgan niewątpliwie metafora psychicznego więzienia jest najbardziej abstrakcyjna. To koncepcja, według której organizacje są „psychicznymi więzieniami”, a zatrudnieni w nich ludzie wpadają w pułapkę własnych myśli, idei i przekonań albo poddają się temu, co rodzi się w ich podświadomości. Metafora ta wiąże koncepcję, według której organizacje są zjawiskami psychicznymi w tym znaczeniu, że w ostatecznym rozrachunku są tworzone i podtrzymywane przez świadome i nieświadome procesy. Koncepcją „psychicznego więzienia” dowodzi, że ludzie mogą rzeczywiście zostać uwięzieni czy ograniczeni przez obrazy idee, myśli i działania powstające dzięki tym procesom. Można uznać, że chociaż organizacje mogą być bytami skonstruowanymi społecznie to tym konstrukcjom często przypisuje się własne, odrębne istnienie i autonomiczną władzę, co pozwala im do pewnego stopnia sprawować kontrolę nad ich twórcami i uczestnikami. Za szczególny wkład metafory psychicznego wiezienia do teorii organizacji można uznać prezentowany przez nią zestaw interpretacji służących wyjaśnianiu ukrytego elementu ludzkich światów. Zachęca ona do badania tego, co zajmuje się „pod powierzchnią”. Odkrywa nieświadome procesy i wiążące się z nimi wzorce kontroli, które powodują uwięzienie ludzi w niezadowalających sposobach egzystencji. Pokazując, w jaki sposób dochodzi do bliskich i wzajemnie na siebie oddziałujących związków między tak odmiennymi czynnikami. Nieświadomość, struktura organizacyjna, organizacyjne otoczenie, wypierana seksualność, projektowanie pracy (job design), metafory „pluszowych misiów”, konsultanci organizacyjni, nasuwają wnioski z tej metafory prowokujące do cofnięcia się i zakwestionowania tego, co się naprawdę zdarza w otaczającym nas świecie. Dostarcza ona bodźca do krytycznej analizy organizacji i społeczeństwa. Takie pesymistyczne spojrzenie pozwala na pełniejsze i głębsze zrozumienie znaczenia następstwa własnych działań i lepsze radzenie sobie z nimi. (więcej…)